terug naar de lijst van 25

Scènefoto van de enscenering uit 1956, door de Nederlandse Comedie Klik hier

Scènefoto van de enscenering uit 1904, door een Utrechtse Studentenvereniging Klik hier

Lucifer (1654)

Joost van den Vondel

In première: 2 februari 1654 door de Amsterdamse Schouwburg, in de regie van Jan Vos, te Amsterdam

volledige tekst

http://www.dbnl.org/tekst/vond001luci01_01/

in boekvorm

- Eerste uitgave: Abraham de Wees, Amsterdam 1654. (herdrukt in 1654 (5x),   1663/4,  ca. 1700 (2x), 1720 (2x), 1841, 1846,1849 1869, 1919, ca 1920, 1922, 1925, 1927

- In Treurspeelen, Kornelis de Bruyn, Amsterdam 1661

- In Alle de treurspelen, Johannes van Oosterwijk, Amsterdam 1720 (herdrukt in 1720)

- In Viertal treurspelen, K Fuhri, Den Haag 1851

- In serie Klassiek Letterkundig Pantheon, H.A.M. Roelants, Schiedam 1852 (herdrukt in 1852)

- In Vier treurspelen, Hoste, Gent 1853 (herdrukt in 1855)

- Uitgave H. Lagerwey (met aantekeningen), A.W. Sijthoff, Leiden & H Lagerwey, Dordrecht 1856

- In: Drie treurspelen, Hoste, Gent 1858 (herdrukt in 1870, 1878)

- Editie G. Velderman, Van Sigtenhorst, Deventer 1869

- In: Dichtwerken (ed. J. van Vloten), Schiedam 1875, 1879

- Editie P. Busschaert, Verbeke-Loy, Brugge 1879

- Editie W.F. van Vliet (met Tooneelschilt), Beverwijk 1883

- Editie A.M. Verstraeten, Leliaert, Gent 1884 (herdrukt in 1890, 1902)

- In: Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren, Misset, Doetinchem 1885

- In: J. van den Vondels Treurspelen (editie J. van Lennep & H.W. Unger), Sijthoff, Leiden 1890 (herdrukt in 1900)

- In serie Zwolsche herdrukken (ed. N.A. Cramer), Tjeenk Willink, Zwolle 1891 (herdrukt in 1899, 1908,1917, 1922, 1928, 1935)

- In serie Klassiek Letterkundig Pantheon (ed. J. Bergsma), Zutphen 1895 (herdrukt in 1917, 1923, 1928)

- Editie L. Simons, De Wereldbibliotheek, Amsterdam 1910 (herdrukt in 1911, 1936)

- Editie H.W.E. Molller, Van der Vecht, Amsterdam 1910 (herdrukt in 1923, 1935)

- Editie J. Salsmans, Siffer, Gent 1910 (herdrukt in 1912, 1921, 1924, 1930)

- In Vondels Spelen (ed. L. Simons & C.R. de Klerk), De Wereldbibliotheek (1913)

- In Vondel's Lucifer en Adam in ballingschap (ed. Ph.A. Lansberg),  Wolters, Groningen 1923 (herdrukt in 1931, 1938)

- In Werken van Vondel 1 (ed. R. Blijstra en H. Bruch), Hollandsch Uitgeversfonds 1934

- In Toneelspelen 1625-1668 (ed. A. Verwey), Amsterdam 1937

- Editie E.F. van der Bilt, Malmberg, 's-Hertogenbosch 1938

- In Vondel toneelschrijver (ed. Ph.A. Lansberg & J.E. Veugelers), Tjeenk Willink, Zwolle 1952

-Editie Ed. A. Serrarens, Malmberg, 's-Hertogenbosch 1956

- Editie W.J.M.A. Asselbergs, Tjeenk, Willink, Zwolle 1954 (herdrukt in 1963, 1966, 1973)

- Editie G. Stuiveling, De Roos, Utrecht 1954

- In serie Klassiek Letterkundig Pantheon (ed. N.C.H. Wijngaards), Zutphen 1975

- Editie Guus Rekers, Publiekstheater, Amsterdam 1979

- Editie L. Rens, Tjeenk Willink/Noorduijn/Martinus Nijhoff, Den Haag 1979

- In Lucifer, Adam in ballingschap, Noah (editie M.A. Schenkeveld-van der Dussen), Bert Bakker, Amsterdam 2004)

vertalingen

Duits: 1868: Joost van den Vondel's Werke, vert. Ferd. Grimmelt; 1869: Lucifer: Trauerspiel aus dem Jahre 1654, vert. G.H. de Wilde; 1918: Luzifer: Trauerspel, vert Marie von Seidewitz

Frans: 1889: Lucifer: Tragédie en cinq actes, vert Charles Simond; 1969: Cinq Tragédies, vert. Jean Stals

Engels: 1898: Vondels' Lucifer, vert. L.Ch. van Noppen; 1990: Lucifer, vert. Noel Clark

Hongaars: 1913: Lucifer: szomorújáték ẗ felvonásban, vert. Zsigmond Nagy

Afrikaans: 1932: Lucifer, vert. Thomas Hugo le Roux

Noors: 1987: Lucifer, vert A.L. Fliflet, K. Langvik-Johannesen

Pools: 2002: Lucyfer, vert. Piotr Oczko

secundaire literatuur

D. Erkelens, Beöordeeling over den Lucifer van Vondel. Z.p. 1782

W.A.P. Smit, ‘Hoofdstuk II Lucifer 1654.’ In: id. Van Pascha tot Noah. Deel 2: Salomon - Koning Edipus. Zwolle 1970 (tweede druk)

Jan Konst, ‘“Het goet of quaet te kiezen”. De rol van de vrije wil in Vondels Lucifer, Adam in Ballingschap en Noah.’ In: Nederlandse letterkunde 2 (1997), p. 319-337.

Marloes van Beersum en Lex van der Linden, ‘Zonder remmen de snelweg opgaan. Een gesprek met Hans Croiset.’ In: Vooys 18 (2000) p. 64-67

Johan Koppenol, De schepping anno 1654. Oudere letterkunde en de verbeelding. Vrije Universiteit, Amsterdam 2001

Frans-Willem Korsten, 'De waarde van hypocrisie: Vondels spel met politiek en religie in Lucifer, Salmoneus en Faëton' In: Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde. Jaargang 122 (2006) p. 97-116

ensceneringen/producties

(zover bekend)

: SubSub, Theatergroep Suburbia
1654 : Stadsschouwburg Amsterdam
1834 : Nationale Tooneel
1844-1845 : Studenten-vereeniging ter beoefening der uiterlijke welsprekendheid
1847 : Mnemosyne
1847 : Studenten van de academie
1853 : Genootschap ter beoefening van uiterlijke welsprekendheid Vondel
1858 : Rederijkerskamer Rhijnvis Feith
1863 : Rederijkerskamers Thespis, Helmers en Tollens
1867 : Vondelfeesten Amsterdam
1887 : Afdeeling "volksvoordrachten" der Maatschappij voor den Werkenden Stand
1888 : Bisschoppelijk College Roermond
1889 : Seminarie Hageveld
1893 : Gezelschap
1898 : Josephine Royaards-Spoor
1898 : St. Pancratius Vereeniging
1900 : C.J. van Deinse
1901 : Josephine Royaards-Spoor
1903-1904 : Willem Royaards
1904 : Amstelkring
1904 : Utrechtsch Studenten-Tooneel
1904-1906 : Amsterdamsche Vondel-Vereeniging
1906 : Truus Post& G.J. Arbous
1911-1913 : N.V. Het Tooneel beeldmateriaal aanwezig
1926 : Vlaamsch Volkstooneel
1929 : Nieuw Nederlandsch Tooneel, N.V.
1935 : Vrijzinnig Christelijken Studentenbond
1937-1938 : Gezelschap Louis Saalborn
1940-1942 : N.V. het Residentie Tooneel beeldmateriaal aanwezig
1956-1957 : De Nederlandse Comedie
1979-1980 : Publiekstheater beeldmateriaal aanwezig
1983 : Jan Wegter
1991 : Toneelgroep Amsterdam beeldmateriaal aanwezig
1997 : Het Arsenaal beeldmateriaal aanwezig
1997 : Het Zuidelijk Toneel, Cie. de Koe beeldmateriaal aanwezig
1998 : Het Zuidelijk Toneel, Toneelacademie Maastricht beeldmateriaal aanwezig
2001 : Het Toneel Speelt beeldmateriaal aanwezig
2003-2004 : Stichting Urban Myth beeldmateriaal aanwezig
2005-2006 : Annette Speelt beeldmateriaal aanwezig
2011 : Theater Zuidpool beeldmateriaal aanwezig
2020-2021 : Collectief Blauwdruk en Stichting Het Amsterdamse Bos

Joost van den Vondel

(Keulen, 17 november 1587 - Amsterdam 5 februari 1679)


De literatuur gewijd aan Vondel is overvloedig: zie voor een korte introductie bijvoorbeeld het  naslagwerk Nederlandse en Vlaamse auteurs en de website van de Koninklijke Bibliotheek. De tiendelige Werken van Vondel (1927-1937) bevat per deel uitgebreide biografische informatie over de betreffende periode.


Zie ook DBNL

Zie ook Biografisch portaal


In In Reprise

1635: Sophompaneas of Jozef in ’t hof

1637: Gysbreght van Aemstel

1640: Jozef-trilogie (Sophompaneas, Jozef in Egypten, Jozef in Dothan)

1640: Jozef in Dothan

1640: Jozef in Egypte

1654: Lucifer

1659: Jeptha of offerbelofte

1663: Faëton

1664: Adam in ballingschap

(Theatercollectie Bijzondere Collecties UvA (St. TiN))


(Theatercollectie Bijzondere Collecties UvA (St. TiN))


Klik hier

Standbeeld op locatie Vondels vroegere woonhuis (Geheugen van Nederland)